Dinsdag 15 tot vrijdag 18 januari 2013 – Leven op een rollercoaster
Papa en mama wisten niet wat hen te wachten stond, niemand kan het zich voorstellen. Maar tussen het moment van overlijden en de afscheidsplechtigheid leef je op automatische piloot. 5 Dagen vol emoties, van harde realiteit naar ontroostbaarheid. Geleefd worden, een roetsjbaan, rollercoaster, … amper tijd om te rouwen.
Voor we het goed en wel beseffen moeten we aan het werk: het opstellen van de rouwbrief. Verdorie, waar is die mooie tekening nu toch? Ze heeft maanden op de muur gehangen maar was wegens schilderwerken ergens in een doos gestoken. Ergens. Genoeg gezocht, Harte had tal van mooie tekeningen. En die ene van K3 zegt ook heel veel over Harte: haar lievelingsgroep, veel kleuren, lachende gezichtjes. Een onbewuste tip van buurvrouw Marissa. Harte had ooit een zeer gelijkaardige tekening – het verschil is verwaarloosbaar – aan dochter Nieke gegeven. Deze was bij hen ingekaderd, we vonden in onze stapel tekeningen een tekening die quasi hetzelfde was. Nog een reden om voor die tekening te kiezen.
Het tekstje op de rouwbrief steken we zelf in elkaar. Ons Harteke was bijna altijd aan het tekenen en kleuren. ‘Harteliefje, Hartediefje, allerliefste knuffelprinses; de mooiste tekening die je maakte is diegene die je op ons hart achterliet. Slaap zacht droomprinses…’
En dan het tekstje op het herdenkingskaartje, pfff, maar ook hier viel ons oog op een zinnetje op een rouwkaartje dat we van kennissen kregen. Meteen raak, dat gebruiken we. ‘In je hart daar wonen mensen, die je toch zo dierbaar zijn, die daar altijd blijven wonen, ook als ze gestorven zijn.’
Zijn we niets vergeten, zijn de namen van familieleden goed geschreven, wie moet er allemaal op, staat die zin daar wel op de goede plaats, hoe omschrijven we dat we liever geen bloemen of kransen krijgen maar wel giften voor het kinderkankerfonds, we mogen zeker de medewerkers van Gasthuisberg niet vergeten. En ja, zet het adres van de blog er nog maar eens op. En maak er bovenaan maar ‘prinses Harte Muyldermans’ van. Check, dubbelcheck, triplecheck, o.k. klaar voor druk.
Doe maar 400 stuks, we hopen dat dit volstaat. Een eerste blik op de meest recente adressenlijst zegt dat dit voldoende is, maar die dateert ook alweer van 2,5 jaar geleden. Maar kom, als er toch te weinig zijn, is er nog altijd e-mail.
Dinsdagnamiddag geven we de laatste keer onze feedback. Dinsdagavond al werden alle brieven, geplooid en in omslagen, tot bij ons gebracht. Het resultaat is mooi:
Papa en mama kiezen ervoor zelf de afscheidsplechtigheid in elkaar te steken, en vragen aan Wim, ex-nationale proost van Chirojeugd Vlaanderen en nu vicaris van provincie Antwerpen, of hij de viering wil begeleiden. Een eerste samenkomst dinsdagavond, enkele gedachten snel op papier gezet, een eerste aftoetsing van de verwachtingen, een nieuwe afspraak vrijdagavond. En tussenin foto’s zoeken en selecteren, teksten verzamelen, liedjes zoeken, een PowerPoint maken, de wenskaartjes ontwerpen, takenlijst en materiaallijst opstellen, zoektocht naar een externe lezer, contacten met koor en muzikanten, materiaal voor de inkleding bijeenzoeken…. Een race tegen de klok, om vrijdagavond een uitgewerkt draaiboek te kunnen voorleggen aan Wim, en de externe lezer Dirk en technieker Benny. Onverwacht veel werk, maar toch blij dat je dit zelf in handen kan houden. We geven de uitvoering van de viering aan deze drie super- capabele mensen. We willen dat de teksten en getuigenissen goed, klaar en duidelijk verstaanbaar zijn. Wim en Dirk zijn beiden in hun branche (als je dat zo mag zeggen) gewoon voor een publiek te staan, Dirk is regisseur en acteur en heeft een zeer aangename stem.
Na de dienst willen we ‘een drink’ doen, besluiten papa en mama ook erg bewust. Geen klassieke koffietafel, maar gewoon een frisse pint of lekkere cava. De zaal wordt vastgelegd, de drankenlijst opgesteld, een fotoreportage gemaakt, …
Goede vrienden en kennissen zorgen gelukkig voor al het praktische werk voor de afscheidsplechtigheid en de drink. Zonder hun hulp was dit niet mogelijk geweest.
En dan starten met dat helse werk, de adressenlijst. Wie mogen we niet vergeten, wonen die mensen nog daar, ah ja, die zijn gescheiden, … Terwijl de adressenlijst nog gecontroleerd werd beginnen tante Lieveke en tante Annemie woensdagmiddag al met het schrijven. Tegen de klok, brieven die met de post moeten verstuurd worden, moeten woensdagavond ten laatste al op de bus. Brieven uit Mechelen of Muizen kunnen we zelf gaan bussen. We mailen de rouwbrief sowieso al naar velen, dan zijn ze tenminste al op de hoogte van plaats, dag en uur van de afscheidsplechtigheid. Het internet is op zo’n momenten een zegen. Maar eerst nog schrappen, te veel adressen voor het aantal brieven, we bekijken wat er via digitale weg kan.
Donderdag verjaart mama. Een verjaardag in mineur, maar die ’s avonds toch ‘gevierd’ wordt met de vriendinnen van de zwemclub en met de rozen van opa. Weinig sms’jes krijgt mama – een beetje teleurgesteld – maar mama begrijpt het ook wel, veel mensen weten niet welke houding zich aan te meten. Geen uitbundige sfeer ’s avonds, ook nog wat de afscheidsdrink voorbereiden – de zwemclub neemt de organisatie op zich – het zal de komende jaren telkens een vreemde verjaardag blijven.
Tussen al die drukte door was er ruimte om te rouwen. Het klinkt misschien vreemd, maar elke minuut dat ons Harte opgebaard ligt in het funerarium, zitten mama en papa naast haar. Mama houdt altijd Hartekes handjes vast om ze op te warmen. Vanaf het moment dat mama en papa van de begrafenisondernemer een seintje gekregen hadden dat Harte overgebracht was van Leuven naar Mechelen, zijn ze bij haar. En dan woensdag, donderdag, vrijdag, telkens van 15-19 u. Papa en mama appreciëren de dienstverlening van het funerarium. De medewerkers doen echt moeite om de begroetingsruimte telkens volgens onze wensen op te stellen. Harte ligt mooi opgebaard, via tal van attributen bouwen we een Harte-sfeer. Met K3 op de achtergrond, ook dit moet kunnen in een funerarium. En dat Harte geliefd is, merken we al snel. Vele tientallen mensen komen Harte een laatste groet brengen. Soms met een lach, regelmatig met veel tranen, met emotionele stiltes. Hoewel mama en papa deze vele groeten appreciëren, maakt het dit emotioneel voor hen extra zwaar. Mama ging vroeger ook altijd mensen die gestorven waren, groeten en vond dat altijd een beetje ‘raar’. Nu niet, nu zou ze nog het liefst van al Harte thuis hebben, om haar vast te pakken en gewoon bij haar te zijn. Mama zou Harte gewoon in een doosje willen steken en haar altijd bij zich hebben.
Donderdag organiseert de school Villa Zonnebloem een herdenkingsmoment voor Harte. Met 200 leerlingen blijft de Villa een kleine school, ongelooflijk hoe groot de betrokkenheid en het medeleven er is. In de inkomhal staat al enkele dagen een ‘Harte-hoek’: een plaatsje met een doos waarin kinderen tekeningen kunnen steken, een boek waarin ze iets kunnen schrijven, foto’s van Harte, zelfgemaakte bloemen. Mooi.
Het herdenkingsmoment is eenvoudig maar zo mogelijk nog veel indrukwekkender. Op een besneeuwde speelplaats komen, op de tonen van Laïs, àlle kinderen per klas naar buiten, hand in hand. Er wordt een grote cirkel gevormd, het is opvallend stil. Papa en mama maken, samen met Tijl deel uit van deze cirkel. Papa laat zijn tranen de vrije loop. Een gedicht wordt voorgedragen door Jo (‘van den buro’, zou Harte zeggen). Elke klas laat één witte ballon omhoog. Tijl mag de ‘prinsessenballon’ de lucht inlaten. Alle hoofden zijn naar boven gericht, totdat de ballonnen uit het zicht verdwenen zijn. En muisstil gaan de klassen één voor één terug naar binnen. Ontroerend indrukwekkend.
Het gedicht dat Jo voorleest eindigt met: ” En Harte, als je daarboven één van onze ballonnen tegenkomt, laat het dan even sneeuwen…”. Vrijdagmorgen sneeuwt het, mama herinnert het zich en krijgt tranen in de ogen…
En dan is het vrijdag, de afscheidsplechtigheid komt nu wel heel dichtbij. Papa en mama bezoeken ’s voormiddags de aula, de micro’s testen, checken of de muziek te horen is en of we de foto en het filmpje kunnen projecteren. Pijnlijk, een ‘generale repetitie’ voor de afscheidsplechtigheid van je eigen dochter. Ondertussen leggen papa en mama de laatste hand aan de eigen getuigenis voor de dienst, nog het moeilijkste van al.
De bijeenkomst met Wim, Dirk en Benny ’s avonds verloopt vlot. Carole en Lieveke vergezellen ons nadien nog, de laatste nacht voor het definitieve afscheid…